700. YIL ORTAOKULU BAĞLAR/DİYARBAKIR
İTEC Projesi 3. Faz Teknoloji ve Tasarım Dersi Planı / Raporu
Teknoloji ve Tasarım Öğretim Programı
Günümüzde herkesin kabul ettiği kaçınılmaz bir gerçek vardır. O da çocuklarımızın yaşayacağı zamanın bizim yaşadığımız zamandan çok farklı olacağıdır. Bu noktadan hareket ettiğimizde çocuklarımızın kazanması gereken bilgi, beceri ve tutumlar da mutlaka farklı olacaktır.
Araştırmalar, çocuklarımızın yaşayacağı zamanın en belirgin özelliğinin başkalarının ürettiklerini kopyalamak olmadığı gerçeğini ortaya koymaktadır. Gözlem, sorgulama, araştırma, değerlendirme ve yaratıcılık gibi tasarım ve teknoloji için gereken zihinsel süreçleri yeterince aktif hâle getirmeyen, tekdüze çalışmalarla, sadece el becerisini geliştiren yaklaşımlarla yarının dünyasında yaşayacak insanların beklentilerini karşılamak mümkün değildir. Bu amaçla çocuklar, ihtiyaçlar ortaya çıkmadan tahmin etme ve farklı sorunları yakalama, bunlara yaratıcı çözümler geliştirme, tasarım hâline getirme, tasarımın üretim aşamalarını belirleme ve üretme becerisi kazanmalıdır. Tüm bunların ışığında Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı’nın gelecek nesillerin yaşayacakları çağın ihtiyaçlarına cevap vermesi amaçlanmıştır.
Programın Genel Amaçları
Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı’nı tamamlayan öğrencilerin;
1. Merak eden, soru sormaktan çekinmeyen, gözlem ve araştırma yapmaya hevesli bir kişiliğe sahip olmaları,
2. Çevresindeki olay ve mekânlar arasındaki ilişkiyi kendine has bir bakış açısıyla
değerlendirmeleri,
3. Karşılaştıkları güçlükleri yenmek için özgün çözümler üretmeleri,
4. Öz güvenini, hayal gücünü ve estetik duygularını geliştirmeleri,
5. Kendisi ve çevresi ile barışık, rekabete ve yeni yaşantılar edinmeye açık olmaları,
6. Bağımsız olarak düşünebilme alışkanlığı edinmeleri,
7. Özgün tasarımlar ortaya çıkarmaları,
8. Aldığı kararları değerlendirmeleri ve sorumluluklarını taşımaları,
9. Gelecek ile ilgili kurgular yapmaları,
10. Teknolojik gelişmeler karşısında kendilerini yenilemeleri,
11. Duygu ve düşüncelerini farklı yollarla ifade etmeleri amaçlanmaktadır.
Programın Vizyonu
Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı’nın vizyonu, kendisinin ve toplumun yarınını daha yaşanabilir hâle getirmek için sorunların farkına varan, çözümler üreten, yaratıcı ve hayal gücü gelişmiş, düşüncelerini kurgulayan ve ifade eden, öğrenmeyi öğrenen, sorgulayan, girişimci, değişim ve gelişime açık sorumluluk bilinci gelişmiş bireyler yetiştirmektir.
Programın Yapısı
Program, her biri 6, 7 ve 8. sınıfta devam eden üç kuşaktan oluşmaktadır. Bunlar; “Düzen”, “Kurgu” ve “Yapım” dır. Kuşaklara özgü her yıl için ayrı ayrı odak noktaları tespit edilmiştir.
KURGU KUŞAĞI
Teknoloji ve tasarım dersi “Kurgu” kuşağında öğrenciler;
- Yaratıcı düşüncelerini yaratıcı düşünmenin ilk basamağı olan düşünmeyi öğrenme yönünde adımlar atılan “düzen” kuşağındaki temel üzerine yapılandırırlar.
- Merak ve hayal ettikleri ile değiştirmeyi, geliştirmeyi ve kolaylaştırmayı düşündüklerinden çözüme yönelik fikir ve hayal güçlerini yazarak, çizerek somutlaştırırlar.
- Çözüme yönelik düşüncelerini başkaları tarafından doğru anlaşılmasını sağlayacak nitelikte çizer ve çevresiyle paylaşırlar.
6. Sınıf Teknoloji ve Tasarım Dersi Kurgu Kuşağı “Düşünelim Çözelim “ etkinliğinde; öğrenciler karşılaştıkları güçlükleri yenmek için özgün ve yaratıcı çözümler üretme, yaratıcı çözümlerini ve hayallerini yazarak ve çizerek ifade etme, gelecek ile ilgili yaratıcı kurgular yapma ve başkalarına aktarma, düşünce geliştirmede zihinsel engelleri kaldırma becerileri kazanmaları planlanmaktadır. Tüm etkinlik süresince öğrenciler grup çalışmalarında birlikte öğrenme etkinlikleri sayesinde yazılı ve sözlü iletişim, yenilikçilik (inovasyon), analitik düşünme, karar verme, yeni teknolojilerden faydalanma, işbirliği, özgüven, sorumluluk, katılımcılık, saygı, duyarlılık, mükemmeliyet, dürüstlük gibi becerileri ve yetkinlikleri kazanmalarına ortam sağlanmaktadır.
ETKİNLİK YÖNERGESİ
Kuşak/Sınıf : Kurgu/6. Sınıf
Etkinliğin Adı : “Düşünelim Çözelim”
Süresi : 9hafta
Sevgili öğrenciler; “Düzen oluşturalım” etkinliği ile yaşamı sorguladınız, olayları farklı açıdan değerlendirdiniz, yaratıcı düşünceler geliştirdiniz, tasarımı oluşturan temel kavramları yaptığınız etkinlikte kullandınız, iş disiplini kazandınız, çalışmalarınızda sorgulamayı ve ısrarcı olmayı öğrendiniz.
Şimdi Kurgu kuşağı “Düşünelim Çözelim “ etkinliğinde; karşılaştığınız güçlükleri yenmek için özgün ve yaratıcı çözümler üretme, yaratıcı çözümlerinizi ve hayallerinizi yazarak ve çizerek ifade etme, gelecek ile ilgili yaratıcı kurgular yapma ve başkalarına aktarma, düşünce geliştirmede zihinsel engelleri kaldırma becerileri kazanacaksınız.
Etkinlik Sürecinde Neler Yapacaksınız?
1. Öğretmeninizin yönlendirmesi ve sizin tercihleriniz dikkate alınarak sizler grup çalışması yapacaksınız ve tüm çalışmaları grup arkadaşlarınızla paylaşarak ve sürece etkin katılarak yapacaksınız.
2. Tasarım günlüğünüze bu etkinliğe başlarken hissettiklerinizi, beklentilerinizi kısaca yazınız.
3. Neyi/neleri değiştirmek, geliştirmek, kolaylaştırmak, güzelleştirmek istiyorsunuz? Bunlara yönelik merak ve hayallerinizi listeleyiniz.
4. Listelediğiniz düşüncelerinizden birini seçerek gerekçenizi tasarım günlüğünüze yazınız.
5. Seçtikleri hayalinizin gerekçelerini onun altında yatan asıl sorun/ihtiyaçlarınızı yazınız.
6. Belirlediğiniz sorunu açıklayınız. (Detaylı bilgi veriniz)
7. Seçtiğiniz soruna olası çözüm önerileri getiriniz. Birden çok öneri getirmeniz çalışmanızı başarılı yapacaktır.
8. Bir tane çözüm önerinizi seçiniz. Gerekçisini yazınız.
9. Çözüm önerinizi detaylı bir şekilde yazarak anlatınız.
10. Çözüm önerinizi çizerek anlatınız. Çiziminizi yanına açıklamalar ekleyebilirsiniz. Unutmayın, yaptığınız çalışma başkaları tarafından sen olmadan da anlaşılabilmelidir.
11. Bu çalışmanızı haftalık olarak öğretmeninizle ve sınıfla paylaşınız.
12. Onların önerilerini dikkate alarak çalışmanızı yeniden hazırlayınız.
13. Yaptığınız her çizimi tasarım günlüğünüze yapıştırınız. Asla eski çalışmanızı atmayınız.
14. Çalışmalarınızı bir poster hazırlayarak tanıtınız/sergileyiniz.
15. Öz değerlendirme formunu doldurunuz
16. Posteri, öz değerlendirme formunuzu, tasarım günlüğünüzü ve diğer belgelerinizi öğretmeninize teslim ediniz.
Unutmayın!
Bu çalışmada;
ü Bu çalışmada direk sorun ve ihtiyaçtan başlamayacaksınız.
ü Önce hayallerinizi listelemeniz gerekiyor.
ü Aslında her hayalin altında bir sorun olduğunu unutmayınız.
ü Ortaya çıkan çözüm önerilerinizin günümüz teknolojisiyle nasıl yapılacağına yönelik hiç bir endişe taşımayınız.
ü Çalışmanızın her aşamasında “Nasıl” sorularına cevap arayınız.
ü Çalışmanızı her hafta sınıfta sunarak öğretmeninizin ve arkadaşlarınızın görüşlerini alacaksınız.
ETKİNLİK SÜRECİ:
1. Hafta:
Öğrenciler 4er kişilik gruplara ayrıldı ve öncelikle kuşak bilgisi ve kazanımları hakkında bilgi verildi.
Öğrencilere kurgu, merak, hayal, geçmiş, gelecek, ihtiyaç gibi kavramlar sorgulattırıldı. Hayal kurmanın farkında olmaları sağlanarak, geleceğe dair gerçekleştirme kaygısı olmadan merak ve hayal kurmalarının önündeki engelleri kaldırmak için yaşlıların geçmişte ilk kez karşılaştıkları teknolojik aletlere ilişkin hikayeler anlatıldı. (Televizyonun ne olduğunu tam olarak bilmedikleri için insanların ekranda konuşan spikere saygısızlık olmaması için konuşmama, selamına karşılık verme, tv açık iken temiz giysiler giyme) Gelecekte olması planlanan veya öngörülen çalışmalara ilişkin çeşitli animasyon ve videolar gösterildi.
Gruplar Team Up’a kaydedildi.
2. Hafta:
İşliğe eski bir daktilo getirildi ve bunun ne olduğuna dair öğrencilere soru soruldu. Daktilonun müthiş bir buluş olduğunun düşünüldüğü zamanlar ile ilgili bilgi verildi ve günümüzdeki teknolojik gelişmeler sonucunda artık daktilonun yerine daha kullanışlı aletlerin yer aldığı belirtildi. Bilim çocuk dergisinden alıntı ‘Bir Varmış Bir Yokmuş 350 Yıl Önce Her şey Çok Farklıymış’ adlı çalışma etkinlik olarak işlendi. Etkinlikte bilimin gelişim süreci kısaca belirtilip simyacıların çalışmalarına yer vererek, Newton ve Robert Boyle hakkında kısa bilgi veriliyor. İngiliz Kraliyet Bilimler Akademisinin kuruluşunda görev alan Boyle’un 1661 yılında gelecekte olmasını dilediği ve günümüzde gerçekleşen çeşitli gelişmelere örnekler verildi.
Öğrencilerden gelecekte nelerin gerçekleşmesini istedikleri sorularak merak ve hayallerini ifade etmeleri hususunda cesaretlendirilerek özgür bir ortam yaratılması sağlandı. Deniz üzerine kurulu bir kasaba olan Panyee’de yaşayan çocukların hayalleri olan futbol şampiyonluğuna ulaşmalarını anlatan, imkânsızlıktan başarıya ulaşmayı ele alan video izlettirildi. Başarıya ulaşmada ısrarcı olma ve başkalarına destek olmanın önemi vurgulandı.
3. Hafta:
Gruplar tasarım günlüklerini sınıfla paylaştılar. Her grup geleceğe dair değiştirmek, geliştirmek, güzelleştirmek, farklılaştırmak istedikleri merak ve hayallerini sınıfla paylaştılar. Her grup üyesi kendi merak ve hayallerinden en beğendiği 3 tanesini grubun merak ve hayal listesine eklemek üzere seçti. Her grubun ayrı merak ve hayal listesi oluşturuldu ve her grup bu merak ve hayallerinden en beğendiği bir tanesini seçip, seçme gerekçelerini belirttiler. Ders süresince her grup demokratik ortamda kendi aralarında karar alması konusunda desteklendi. Gruplar ders sonunda tasarım günlüklerini yazdı.
4. Hafta:
Gruplar bir önceki haftaya ilişkin tasarım günlüklerini sınıfla paylaştılar. Sınıftan varsa önerileri dinlediler. Her grup seçtikleri hayallerine ilişkin çalışmalarında olmasını istediği/olması gereken özellikleri belirlemek üzere birbirleri ile grup ziyareti yaparak, her grup projesinin özelliklerini belirlediler. Tüm bu bilgiler ışığında her grup projesine dair taslak çizimler yaptı.
5. Hafta:
Gruplar duygu ve düşüncelerini ifade ettikleri tasarım günlüklerini sınıfla paylaştılar. Her grup kendi çalışması ile ilgili çevresinden aldıkları görüşleri ve çalışmalarına dair yaptıkları araştırmaları belirttiler.
Her grup taslak çizimlerini inceleyip nihai çizime karar vermek üzere birbirlerini ziyaret ettiler ve birbirlerinin projeleri ile ilgili görüş alışverişinde bulundular. Her grup projesinin özelliklerini başkaları tarafından anlaşılabilmesi için gereken hususları dikkate alarak nihai çizimlerini tamamladı.
6. Hafta:
Gruplar tasarım günlüklerini sınıfla paylaştılar. Afiş/Posterlerini hazırlarken dikkat edilmesi gereken hususların neler olması gerektiğine dair fikir alışverişi yapıp ortak özellikler belirlendi. Son değerlendirmelerini yapıp çalışmalarını anlatan poster/afiş hazırladılar.
7. Hafta:
Gruplar hem öz değerlendirme hem de grup değerlendirme formlarını doldurarak. Bireysel ve grupsal tasarım süreçlerinde yaşadıklarını dikkate alarak değerlendirmelerini yaptılar. Tüm sürece ilişkin çalışmalarını ürün dosyasında toplayarak öğretmene teslim ettiler.
SONUÇ:
Teknoloji ve tasarım öğretmeni olarak gerek bireysel gerekse birlikte öğrenme etkinlikleri içinde kendi iç disiplinini sağlayabilen, yaratıcı ve girişimci başta olmak üzere temel yetkinlikleri ve temel becerileri gelişmiş bireyler yetiştirmek yegâne hedefimdir. Öğrenci merkezli eğitim ve proje temelli öğrenme faaliyetlerini merkeze alan öğretim programı olan teknoloji ve tasarım dersini İTEC ile ilişkilendirip işlerken hem ben hem öğrencilerim büyük keyif aldılar. Süreç boyunca yaptığım gözlemler, süreç sonunda öğrencilerin bireysel ve grup değerlendirmeleri ve ortaya çıkan çalışmalar değerlendirildiğinde; öğretim programında da belirtildiği üzere, kendisinin ve toplumun yarınını daha yaşanabilir hâle getirmek için sorunların farkına varan, çözümler üreten, yaratıcı ve hayal gücü gelişmiş, düşüncelerini kurgulayan ve ifade eden, öğrenmeyi öğrenen, sorgulayan, girişimci, değişim ve gelişime açık sorumluluk bilinci gelişmiş bireyler yetiştirilmesinde bu çalışmanın ve teknoloji tasarım dersinin katkısı büyüktür.
